Thực tiễn kiểm sát giải quyết các vụ án hành chính

   Theo số liệu thống kê quý 1 năm 2022, số lượng án hành chính đơn vị phòng 9 Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Cao Bằng kiểm sát việc thụ lý giải quyết tăng đáng kể so với cùng kì năm ngoái, số lượng án phát sinh nhiều, nội dung phức tạp và thậm chí có những vụ án khiếu kiện đông người. Đến thời điểm hiện tại, tổng số án hành chính sơ thẩm cấp tỉnh thụ lý là 11 vụ.

    Khi thực hiện chức năng, nhiệm vụ công tác kiểm sát trong quá trình giải quyết vụ án hành chính còn gặp phải một số khó khăn vướng mắc như sau:

    Tại điều 57, Điều 60 của Luật tố tụng hành chính, người bị kiện trong các vụ án hành chính, là Chủ tịch Ủy ban nhân dân hoặc Ủy ban nhân dân. Tuy nhiên hầu hết người bị kiện không trực tiếp tham gia tố tụng mà ủy quyền cho cấp phó tham gia tố tụng tại các phiên họp, đối thoại, phiên tòa; đồng thời người bị kiện thường phân công cán bộ Văn phòng Ủy ban nhân dân, Sở Tài nguyên và Môi trường, Văn phòng đăng ký đất đai ... để nhận các văn bản tố tụng của Tòa án hoặc tham mưu soạn thảo văn bản trình bày ý kiến. 

    Bên cạnh đó có nhiều trường  hợp Chủ tịch Ủy ban nhân dân và người đại diện của Ủy ban nhân dân  không tham gia phiên họp, đối thoại, phiên tòa mà xin vắng mặt, hoặc chậm giao nộp văn bản trình bày ý kiến đối với yêu cầu của người khởi kiện dẫn đến việc giải quyết vụ án gặp khó khăn, bị kéo dài, gây ra sự bức xúc đối với người khởi kiện. 

    Một khó khăn lớn nhất là người bị kiện không cung cấp, giao nộp tài liệu chứng cứ theo yêu cầu của toà án hoặc cung cấp, giao nộp không đầy đủ với lý do là văn bản, tài liệu, hồ sơ không đầy đủ, bị thất lạc hoặc thậm chí không còn lưu trữ.

    Trường hợp những vụ án phức tạp, có đông người khởi kiện và quyết định hành chính, hành vi hành chính xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khởi kiện (dẫn đến phải hủy quyết định hành chính hoặc buộc phải thực hiện nhiệm vụ, công vụ theo quy định của pháp luật) thì người được ủy quyền thường không tự quyết định được quan điểm giải quyết vụ án, dẫn đến việc phải xin hoãn phiên đối thoại, phiên tòa, gây khó khăn cho Tòa án và Viện kiểm sát trong việc thực hiện các quyền khi tiến hành tố tụng.

    Trên thực tế người bị kiện thường xin hoãn đối thoại, hoãn phiên tòa với nhiều lý do khác nhau như bận công tác, bận họp hoặc cần thời gian để cung cấp giao nộp thêm tài liệu, chứng cứ... đã làm cho việc giải quyết vụ án bị kéo dài và khiến người khởi kiện bức xúc, phản ứng rất gay gắt, không đồng tình việc Tòa án hoãn phiên tòa hoặc tiến hành xét xử vắng mặt người bị kiện và làm phát sinh việc khiếu nại.

    Công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính là một trong những chức năng quan trọng của Ngành, đây cũng là lĩnh vực công tác rất khó khăn và tương đối nhạy cảm do đối tượng tham gia là chủ thể đặc biệt, việc giải quyết vụ án thường được dư luận xã hội đặc biệt quan tâm. Vì vậy cần phải có đội ngũ cán bộ Kiểm sát viên chuyên sâu, có kinh nghiệm; Kiểm sát viên được phân công phải thật sự đầu tư nhiều thời gian nghiên cứu, ngoài việc nắm vững về chuyên môn nghiệp vụ, cần phải nắm vững các văn bản quy định của pháp luật chuyên ngành, phạm vi thẩm quyền của từng loại văn bản hành chính, quan hệ pháp luật điều chỉnh… Đồng thời, đòi hỏi phải có sự tâm huyết, tinh thần ham học hỏi cùng với khả năng tổng hợp, có kiến thức xã hội, hiểu biết sâu rộng; ngoài kỹ năng nghiệp vụ, cần phải thật sự bản lĩnh, tự tin, công bằng, tuyệt đối không được nôn nóng, e dè, nể nang, ngại va chạm. Bên cạnh đó, khi phân công Kiểm sát viên cần mạnh dạn bố trí, giao việc cho kiểm sát viên trẻ để thử thách, rèn luyện, va chạm thực tế để đúc rút kinh nghiệm, từ đó đảm bảo tính kế thừa, góp phần nâng cao chất lượng công tác kiểm sát, bảo vệ quyền và lợi ích của các chủ thể tham gia trong quan hệ pháp luật tố tụng hành chính./.